Tắc kè hoa Brookesia nana ở Madagascar chỉ dài khoảng 13,5 mm, có thể đặt trên đầu ngón tay người, được coi là loài bò sát nhỏ nhất thế giới. Brookesia nana là một con tắc kè hoa rất nhỏ từ rừng mưa nhiệt đới phía bắc Madagascar. Các nhà nghiên cứu gần đây đã mô tả kích thước nhỏ bé của con đực và con cái của loài này trong một nghiên cứu và được công bố trên tạp chí Scientific Reports. Họ bị sốc trước kích thước nhỏ bé bất thường của những con đực. Con đực trưởng thành chỉ có chiều dài 13,5 mm, khiến nó trở thành loài bò sát trưởng thành nhỏ nhất từ trước đến nay. Trên thực tế, con đực B. nana thậm chí còn nhỏ hơn con cái, với chiều dài từ mũi đến thân là 19,2 mm.
Tắc kè Brookesia nana tại Madagasca
Theo nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Scientific Reports ngày 28-1; một nhóm thám hiểm người Đức và Madagasca đã phát hiện một cặp tắc kè đực và cái rất nhỏ ở miền bắc Madagascar.
Nhà nghiên cứu động vật học Frank Glaw; thuộc Viện sưu tầm Động vật học bang Bavarian, Munich, Đức và các đồng nghiệp cho biết; con cái có chiều dài 28,9 mm; lớn hơn đáng kể so với con đực dài 21,6 mm. Nhưng cơ quan sinh dục của con đực khá lớn – gần 20% chiều dài cơ thể – để phù hợp với người bạn đời của mình.
Loài này được đặt tên là Brookesia nana vì kích thước siêu nhỏ của nó. Loài này thuộc một chi gồm ít nhất 13 loài tắc kè hoa nhỏ khác; trải dài khắp các khu rừng miền núi phía bắc Madagascar. Đây là loài nhỏ nhất trong số khoảng 11.500 loài bò sát được biết đến.
Vì sao loài tắc kè hoa này lại nhỏ bé đến vậy?
Tại sao B. nana và những người anh em họ của nó lại thu mình đến tỷ lệ cực nhỏ như vậy vẫn còn là một bí ẩn. Nhưng sự nhỏ bé cũng có những thế mạnh; có một số bằng chứng cho thấy tắc kè hoa nhỏ đặc biệt tốt khi bắt mồi bằng lưỡi.
Nhóm của ông Glaw phán đoán, vào ban ngày, tắc kè hoa Brookesia lùng sục khắp các tầng rừng; chộp lấy ve và các động vật không xương sống nhỏ khác. Vào ban đêm, chúng lùi lên phía trên; bám chặt cỏ hoặc các loại cây khác để bảo đảm an toàn.
Các nhà khoa học không thể tìm thấy thêm các mẫu vật khác của loài mới này, “mặc dù đã rất cố gắng”.
Họ hàng gần nhất của loài này là Brookesia micra lớn hơn một chút, được công bố vào năm 2012.
Các nhà nghiên cứu cho biết, nạn phá rừng và suy thoái môi trường sống đe dọa tương lai của B. nana,; mặc dù khu vực nơi loài tắc kè hoa nhỏ được tìm thấy gần đây đã được chính phủ Malagasy chỉ định là khu bảo tồn. Loài này có thể sớm được xếp vào danh sách cực kỳ nguy cấp; xếp hạng cao nhất do Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế đưa ra.
Sự khác biệt về kích thước
Đáng ngạc nhiên, đây không phải là một đặc điểm bất thường; trong số những loài thằn lằn nhỏ nhất thế giới. Nhóm nghiên cứu nhận thấy chiều dài bộ phận sinh dục của những con tắc kè hoa có liên quan; dao động từ 6,3% đến 32,9% tổng chiều dài cơ thể của con đực; với tỷ lệ trung bình là 13,1% trên 52 loài.
“Điều này tiết lộ một mô hình thú vị đó là các loài nhỏ nhất; thường có kích thước bộ phận sinh dục lớn nhất tương xứng”; đồng tác giả nghiên cứu Mark Scherz từ Đại học Potsdam ở Đức, thông tin.
Theo Scherz, nó có thể liên quan đến sự khác biệt về kích thước giữa con đực và con cái của những loài bò sát nhỏ bé này.
Tuy nhiên, do chỉ có hai mẫu vật được biết đến của Brookesia nana; các nhà khoa học vẫn chưa biết những sinh vật này nguy cấp như thế nào. Nhưng vì rừng nhiệt đới của Madagascar phải đối mặt với mối đe dọa đáng kể từ các hoạt động xâm lấn của con người; như phá rừng và nông nghiệp; những con thằn lằn này cũng có thể gặp nguy hiểm.
